Ulica Długa i Długi Targ
Ulica Długa i Długi Targ tworzące Trakt Królewski należą do najpiękniejszych ulic Gdańska. Biegną prostopadle do Motławy od Złotej Bramy do Zielonej Bramy. Długi Targ w XVI i XVII wieku pełnił rolę giełdy. Mieszkali tu najzamożniejsi patrycjusze gdańscy, burmistrzowie, bogaci kupcy i niemal każda kamienica ma swoją własną ciekawą historię. Najstarsze zachowane domy powstały już w średniowieczu, ale większość zabudowy pochodzi z czasów nowożytnych. Kamienice przy Długiej są typowymi domami gdańskimi o wąskich fasadach zwieńczonych szczytami bądź attykami, bogato zdobionych herbami, figurami alegorycznymi i postaciami antycznych bohaterów. Przy Długim Targu wznoszą się najważniejsze świeckie budowle Głównego Miasta: Ratusz Głównego Miasta i Dwór Artusa.
Ratusz Głównego Miasta
Najokazalsza i najcenniejsza budowla świecka dawnego Gdańska, siedziba władz miasta. Budowany był od 1379 do 1492 roku. Hełm wieży o wysokości 80 m, stworzony przez mistrza Dirka Danielsa z Zelandii, wieńczy metalowy, złocony posąg króla Zygmunta Augusta. Trzy skrzydła obecnego dziedzińca ukończono w 1593-96 r. Pod koniec XVI wieku na jednym z narożników umieszczono zegar słoneczny z łacińską sentencją „Cieniem są dni nasze”. Doszczętnie wypalony w 1945 r. odbudowywany był do 1970 r. Jest obecnie siedzibą Muzeum Historycznego Miasta Gdańska mhmg.gda.pl . Wnętrza ratusza utrzymane są w stylu manieryzmu niderlandzkiego. Najbardziej okazała – Wielka Sala Rady zwana również Salą Czerwoną uważana jest za jedno z najbogatszych nowożytnych wnętrz ratuszowych. Jej wystrój jest dziełem takich mistrzów jak Hans Vredeman de Vries, Izaak van den Blocke i Simon Herle. Strop sali zdobi 25 obrazów autorstwa Izaaka van den Blocke o wymowie symbolicznej. Najsłynniejsze z nich to „Apoteoza Gdańska”.
Dwór Artusa
Przez wiele lat był jednym z najwspanialszych tego typu obiektów w Europie północnej. Dwory Artusa powstawały licznie w całej Europie a szczególnie w miastach hanzeatyckich, jako miejsca spotkań zamożnego patrycjatu, kupców i rzemieślników na wzór legendarnego Okrągłego Stołu rycerzy króla Artura. Gdański Dwór Artusa był ważnym ośrodkiem życia towarzyskiego i handlowego Gdańska i najbardziej demokratycznym miejscem w kraju. Bywali tam kasztelanowie, wojewodowie, następcy tronu.
Po pożarze wzniesionego w XIV w. budynku obecny kształt zyskał w 1477 r. Fasada przebudowana została przez Abrahama van den Blocke. Manierystyczny portal zdobią medaliony z portretami królów. Reprezentacyjne wnętrze Dworu mieści ogromny, wysoki na 12 m renesansowy piec kaflowy, dzieło Georga Stelzenera z połowy XVI w., ozdobiony kaflami malowanymi przez mistrza Josta, na których przedstawiono portrety wybitnych ówczesnych władców europejskich, herby oraz personifikacje cnót i planet. Dwór Artusa wchodzi w skład Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. mhmg.gda.pl
Fontanna Neptuna
Stojąca od 1633 r. przed Dworem Artusa Fontanna Neptuna jest symbolem Gdańska. Inicjatorem jej powstania był burmistrz Gdańska Bartłomiej Schachmann. Postać Neptuna nawiązuje do związków Gdańska z morzem. Wymodelowali ją Peter Husen i Johann Rogge, a odlana została w 1615 roku w Augsburgu. Autorem projektu całej fontanny był Abraham van den Blocke. Otaczająca ją wspaniała krata pochodzi z 1634 r. W latach 1757-1761 Johann Karl Stender przekształcił w duchu rokoka misę i cokół fontanny, dodając całą plejadę stworów morskich. Według jednej z gdańskich legend to właśnie Neptun przyczynił się do powstania słynnej gdańskiej nalewki Goldwasser. Oburzony, iż do fontanny wrzucane są monety, uderzył trójzębem w wodę i rozbił złoto w drobne płatki, które odtąd zdobią swym blaskiem wspaniały ziołowy likier
Dom Uphagena
Dom Uphagena stoi przy ul. Długiej 12 i jest jedyną w Gdańsku odtworzoną wraz ze swym wystrojem kamienicą mieszczańską. W końcu XV wieku wzniesiono w tym miejscu budynek murowany, którego relikty znajdują się w piwnicach obecnie istniejącej kamienicy. W następnych wiekach często zmieniali się właściciele posesji a dom uległ licznym przekształceniom. W roku 1775 zakupił go i przebudował Johann Uphagen, kupiec, historyk amator, bibliofil. Po śmierci właściciela kamienica pozostała w rękach rodziny i przetrwała w niemal niezmienionym stanie do początków XX wieku. W 1911 roku otwarto w budynku muzeum wnętrz, które działało do 1944 roku, kiedy wobec zbliżających się działań wojennych ewakuowano wystrój i wyposażenie domu w okolice Gdańska. W 1981 roku dom przekazany został Muzeum Historycznemu Miasta Gdańska i po przeprowadzeniu prac konserwatorskich 7 czerwca 1998 roku został udostępniony zwiedzającym, którzy mogą poznać mieszczańską kulturę mieszkalną dawnego Gdańska. We wnętrzach zamontowane zostały zachowane elementy wystroju – boazerie, piece. Zrekonstruowano tkaniny i upięcia okienne. Wyposażenie wnętrz: meble, instrumenty muzyczne, obrazy, ceramika pochodzą w przeważającej części z drugiej połowy XVIII wieku. W każdą ostatnią niedzielę miesiąca odbywają się tu koncerty z cyklu „Muzyczne niedziele w Domu Uphagena”. mhmg.gda.pl
Żuraw To największy dźwig portowy średniowiecznej Europy, jedna z najbardziej charakterystycznych budowli Gdańska. Położony nad Motławą, służył do przeładunku towarów i stawiania masztów na statkach. Pełnił zarazem funkcję bramy miejskiej. Obecną formę uzyskał w latach 1442-1444. W jego wnętrzu znajduje się zrekonstruowany i czynny mechanizm napędowy – ogromne drewniane koło, poruszane ongiś siłą ludzkich nóg. Żuraw jest jedną z filii Centralnego Muzeum Morskiego.
Zwana „koroną miasta Gdańska” to Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, największa ceglana, gotycka świątynia w Europie, powstawał 159 lat w kilku etapach w latach 1343-1502. We wnętrzu znajduje się wiele doskonałych dzieł sztuki średniowiecznej i barokowej, m.in. kamienna Pieta z ok. 1410 r., kopia Sądu Ostatecznego namalowanego przez Hansa Memlinga w roku 1472, zegar astronomiczny wykonany w latach 1464-1470 przez Hansa Düringera czy ołtarz główny powstały w latach 1510-1517 autorstwa mistrza Michała z Augsburga. Długość budowli, łącznie z przyporami wieży, wynosi 105,5 m; sklepienia sięgają do 30 m ponad posadzkę. Wysoką na 77,6 m (do kalenicy dachu 82 m) masywną wieżę wieńczy galeryjka widokowa, z której podziwiać można panoramę miasta. Wiedzie do niej prawie 400 stopni!
Więcej informacji na bazylikamariacka.pl.
Jest niewątpliwie jedną z najpiękniejszych ulic Gdańska. Prowadzi od kościoła Mariackiego do Długiego Pobrzeża, a zamyka ją średniowieczna gotycka Brama Mariacka. Jest wspaniałym przykładem dawnej zabudowy gdańskiej z przedprożami, które zdobią rzygacze, wąskimi i bogato dekorowanymi fasadami kamienic, należących niegdyś do zamożnych kupców i złotników. Malownicza sceneria ulicy od wieków inspirowała pisarzy i malarzy. Bywała również historycznym plenerem filmowym m.in. w Stawce większej niż życie. Warto odwiedzić Izbę Mikołaja Kopernika w Kamienicy Gotyk i Muzeum Archeologiczne w pięknym Domu Przyrodników.
Jedyna barokowa świątynia na gdańskim Głównym Mieście. Powstała z inicjatywy króla Jana III Sobieskiego jako tymczasowa kaplica katolicka dla wiernych z parafii Kościoła Mariackiego, który pozostawał w rękach protestantów. Jest dziełem gdańskiego budowniczego Barthela Ranischa. Powstała w latach 1678-1681, według projektów architekta królewskiego Tylmana z Gameren. Barokowe rzeźby fasady wykonał Andreas Schlüter Młodszy.
Na przeciwko Kaplicy u zbiegu ulic Grobla I i św. Ducha w 2009 roku stanęła Fontanna Czterech Kwartałów symbolizująca cztery historyczne kwartały: Szeroki, Wysoki, Rybacki i Kogi. Całości stzegą cztery lwy – symbole Gdańska. Autorkami projektu są artystki rzeźbiarki Ewa Koprowska i Lucyna Kujawa
Wieża Więzienna wraz z Katownią stanowią średniowieczny zespół przedbramia ulicy Długiej. Katownia przebudowana została w r. 1593 przez Flamanda, Antoniego van Obberghena, natomiast Wieża Więzienna podwyższona została do dzisiejszego stanu w latach 1508-1509 przez Michała Enkingera. Do czasu wzniesienia nowożytnych umocnień ziemnych w drugiej połowie XVI w. mury szyi bramnej, łączącej oba budynki, stały nad fosą wypełnioną wodą. Po zakończeniu prac adaptacyjnych Katownia stała się siedzibą Muzeum Bursztynu wchodzącego w skład Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. mhmg.gda.pl
Otwiera tak zwaną Drogę Królewską prowadzącą ulicami Długą i Długim Targiem do Bramy Zielonej. Została zbudowana przez Hansa Kramera z Saksonii jako element nowożytnych fortyfikacji wzniesionych w latach 1571-1576 wzdłuż zachodniej granicy miasta. Początkowo ceglana, w 1588 r. uzyskała swój dzisiejszy kształt dzięki przebudowie, którą przeprowadził Flamandczyk Willem van den Blocke.
Kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej, Najświętszej Marii Panny i św. Bernarda został wzniesiony jako świątynia cysterska w XIII w. Po wielkim pożarze w 1350 r. odbudowano go w formach gotyckich i bez większych zmian przetrwał do dziś. Gotyckie wyposażenie kościoła spłonęło w 1577 r. a to, które można podziwiać dziś, powstało w okresie baroku. Katedra jest trzynawową sklepioną bazyliką, zbudowaną na rzucie łacińskiego krzyża. Katedra Oliwska mierzy 107 m. i jest najdłuższym kościołem w Polsce. Wspaniałą ozdobę Katedry stanowi rokokowy prospekt organowy z lat 1763-1788. Organy wykonane zostały przez mistrza Jana Wulfa i Fryderyka Rudolfa Dalitza, które w chwili powstania uchodziły za największe w Europie.
Zbudowany ok. poł. wieku XIV na kanale Raduni, był największą inwestycją krzyżacką w Gdańsku. Łączył trzy funkcje: młyna, magazynu i piekarni. Wyposażony był w 18 nasiębiernych kół wodnych o średnicy 5 m., co stanowiło wielkie osiągnięcie techniczne.
Latarnia morska w Nowym Porcie to jedna z najpiękniejszych latarń Morza Bałtyckiego. Oddana do użytku w 1894 r., wskazywała statkom wejście do portu gdańskiego do 1984 r.
W jej wnętrzu podziwiać można pięknie zachowane historyczne urządzenia optyczne oraz wystawę „Latarnie morskie Gdańska na przestrzeni wieków”. Zachwyca również widok z jej szczytu na Port Gdański, Westerplatte i całą Zatokę Gdańską aż po Gdynię i Hel.
27-metrowa latarnia w Nowym Porcie została zbudowana na wzór słynnej latarni wzniesionej w 1871 r. w Cleveland (USA). Służyła potrójnemu celowi: jako latarnia morska, wieża pilotów portowych i baza kuli czasu usuniętej w 1929 r. Ta ostatnia była niezwykłym instrumentem. Jej podniesienie i spadek w każde południe pozwalał kapitanom statków stojących na redzie na precyzyjne nastawianie chronometrów okrętowych, niezbędne dla dokładnej nawigacji.
Latarnia otwarta dla zwiedzających od maja do września. Więcej informacji na stronie: latarnia.gda.pl
Najstarszy kościół parafialny Starego Miasta, określany mianem Matrona Loci (matka kościołów lub matka miasta), wzniesiony w latach 1227-1239 z fundacji książąt gdańsko-pomorskich i znacznie rozbudowany w XIV wieku. Do 1944 roku kościół zachwycał wyposażeniem pełnym zabytków gotyckich, manierystycznych i barokowych. W 1945 roku uległ zniszczeniu. Obecnie zabytek został w całości odrestaurowany. Wewnątrz warto zobaczyć obrazy pędzla Antona Möllera i Izaaka van den Blocke’a. Tutaj znajduje się grób i epitafium słynnego astronoma Jana Heweliusza.
Na 76 – metrowej wieży kościelnej zamontowany jest pięknie brzmiący carillon. W wieży kościoła ma siedzibę Muzeum Zegarów Wieżowych.